Η Γέννηση

        The adoration of the shepherds - Domenikos Theotokopoulos

Ένας Θεός

Ω! μέσα μου γεννιέται ένας Θεός!
και το κορμί μου γίνεται ναός,
δεν είναι ως πρώτα φάτνη ταπεινή·
μέσα μου λάμπουν ξάστεροι ουρανοί,

το μέτωπο μου λάμπει σαν αστέρι...
Στο Θεό φανείτε τώρα, ήρθεν η ώρα,
από τ' άγνωστα μυστικά σας μέρη,
Μάγοι, φέρτε στο Θεό τα πλούσια δώρα.

Φέρτε μου Μάγοι —θεία βουλή το γράφει—
τη σμύρνα της ελπίδας, το λιβάνι
της πίστης, της αγάπης το χρυσάφι
Μυστήρια τέτοια ανθρώπου νους δε βάνει!

Και σεις, Θρόνοι πανάχραντοι, αγγελούδια,
στην καρδιά μου —στην κούνια του— σκυμμένα,
με της αθανασίας τα τραγούδια
υμνολογείτε εσείς τη θεία τη γέννα.

Μέσα μου λάμπουν ξάστεροι ουρανοί,
και το κορμί μου, φάτνη ταπεινή,
βλέπω κι αλλάζει, γίνεται ναός·
ω! μέσα μου γεννιέται ένας Θεός!

Κωστής Παλαμάς 

Παναγία και Βρέφος - Νικόλαος Γύζης

The Nativity - Edward-Burne Jones

The Nativity at Night - Geertgen tot Sint Jans

The Nativity -  Gerard David

Θρήνος για το δράμα του Θεανθρώπου. Pietà.

Η ζωή εν τάφω
κατετέθης, Χριστέ,
και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,
συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.

Η ζωή, πώς θνήσκεις;
πώς και τάφω οικείς;
του θανάτου το βασίλειον λύεις δε,
και του Άδου τους νεκρούς εξανιστάς.

 Workshop of Niccolò di Buonaccorso

 Nikolaos Tzafouris

 Ο ωραίος κάλλει
παρά πάντας βροτούς
ως ανείδεος νεκρός καταφαίνεται,
ο την φύσιν ωραΐσας του παντός.

 Gustave Moreau

 El Greco

Ιησού, γλυκύ μοι
και σωτήριον φως,
τάφω πως εν σκοτεινώ κατακέκρυψαι;
ω αφάτου και αρρήτου ανοχής!

Απορεί και φύσις
νοερά και πληθύς
η ασώματος, Χριστέ, το μυστήριον
της αφράστου και αρρήτου σου ταφής.

 Quentin Matsys

 Ως φωτός λυχνία
νυν η σαρξ του Θεού
υπό γην ως υπό μόδιον κρύπτεται
και διώκει τον εν άδη σκοτασμόν.

 Master of the Codex of Saint George

 Carlo Crivelli

Της ζωής την πέτραν
εν κοιλίαν λαβών,
άδης ο παμφάγος εξήμεσεν,
εξ αιώνος ους κατέπιε νεκρούς.

Εν καινώ μνημείω
κατετέθης, Χριστέ,
και την φύσιν των βροτών ανεκαίνισας,
αναστάς θεοπρεπώς εκ των νεκρών.

 Annibale Carracci

 Albrecht Durer

 Anthony van Dyck

Υπό γην εκρύβης,
ώσπερ ήλιος, νυν
και νυκτί τη του θανάτου κεκάλυψαι·
αλλ’ ανάτειλον φαιδρότερον, Σωτήρ.

Ως ηλίου δίσκον
η σελήνη, Σωτήρ
αποκρύπτει, και σε τάφος νυν έκρυψεν,
εκλιπόντα τω θανάτω σαρκικώς.

Η ζωή θανάτου
γευσαμένη, Χριστός
εκ θανάτου τους βροτούς ηλευθέρωσε
και τοις πάσι νυν δωρείται την ζωήν.

 Caravaggio

 William-Adolphe Bouguereau

 Master of the Orcagnesque

Άξιον εστί
μεγαλύνειν σε τον ζωοδότην,
τον εν τω σταυρώ τας χείρας εκτείναντα
και συντρίψαντα το κράτος του εχθρού.

Άξιον εστί
μεγαλύνειν σε τον πάντων κτίστην
τοις σοις γαρ παθήμασιν, έχομεν
την απάθειαν, ρυσθέντες της φθοράς.

 Fra Angelico

πηγή : http://www.antibaro.gr/article/938

Οι Άγγελοι στην Τέχνη.

Η οικουμένη τέσσαρας έχει μεγάλας πύλας,
        τας τέσσαρες φυλάττουν άγγελοι.
Η μία είναι ο Βορράς· ο Νότος αντικρύ της·
        κ’ αι άλλαι Δύσις και Aνατολή.

Η πύλη της Aνατολής είν’ εκ λαμπρού μαργάρου·
        και προ αυτής άγγελος φαεινός
στέμμ’ αδαμάντινον φορεί και ζώνην αδαμάντων
        κ’ επί εδάφους ίστατ’ αχατών.

Εξ αμεθύστου πορφυρού του Νότου είν’ η πύλη.
        Ο άγγελός της ο φρουρός κρατεί
σκήπτρον εις χείρας μαγικόν εκ σκοτεινού σαπφείρου.
        Νεφέλη εκ καλάιδος πυκνή
κρύπτει τους πόδας του.

       Επί μιας όχθης σκεπασμένης
        με κόκκινα κογχύλια λεπτά
ο άγγελος της Δύσεως ίσταται και φυλάττει
        πύλην εκ κοραλλίου τιμαλφούς.
Στέφανον ρόδων τεχνητών φορεί, κάθε δε ρόδον
        συνίστατ’ εκ λυχνίτου καθαρού.

Είναι η πύλη του Βορρά από χρυσόν κτισμένη,
        και θρόνον έχει προς την είσοδον

 Κωνσταντίνος Καβάφης.

 Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923

Melozzo da Forli

 Ghirlandaio

Με χιτώνα λευκό, ως η φαντασία μου πλάθει, με φτερά που απλώνονται στην οικουμένη όλη, πλάσματα μεσάζοντες για να μεταφέρουν στα ουράνια δώματα τις δονήσεις της ανθρώπινης ψυχής.

Fra Angelico

Francesco Pesellino

Όταν ταξίδεψα στον Ουρανό

                                                   ποτέ μου δεν συνάντησα τον αστροναύτη
                                                              συνάντησα όμως το Θεό
                                                        με τους χρωματιστούς αγγέλους.

 Μίλτος Σαχτούρης , Το σκεύος

 Masolino

 Hans Memling

 Benedetto Bonfigli

 Άγγελε συ που κάπου εδώ γύρω πετάς

                                                  Πολυπαθής και αόρατος, πιάσε μου το χέρι
                                                  Χρυσωμένες έχουν τις παγίδες οι άνθρωποι
                                                   Κι είναι ανάγκη να μείνω απ’ τους απέξω.

Ελύτης,  Villa Natacha, Ετεροθαλή

 Masolino da Panicale

 Luca Signorelli

 Sano di Pietro

Και μία Ανάσα έδωσε Ζωή. Ζωή που συντροφεύει όλη την πλάση. Αόρατη και ορατή.

Sir Edward Burne Jones

Gaudenzio Ferrari

Και με πίστη βαθιά πίστεψα, πως από τον πατέρα μου Θάνατο – Ουρανό αρχίζει

                                                                            η Ζωή.
                                               Και πως τελειώνοντας, τότε μόνο θ’ αρχίσω.
                                               Γι’ αυτό ο πατέρας μου, το πέρασμα με τους
                                εφτά αγγέλους της μέρας και τους εφτά αγγέλους της νύχτας μου έδειξε.
                                               Πώς από την ερημιά του πλήθους να βγαίνω
                           Και στον ουρανό ξανά κάνοντας κίνηση κυκλικά ανοδικά πάντα να μπαίνω.

Κατερίνα Γώγου, Εγώ η Κατερίνα, απόσπασμα

 9th century, mosaic, Hagia Sophia

πηγή :Πες το με Ποίηση

Νικηφόρος Λύτρας (1832-1904)

Έχει αποκληθεί από τους μελετητές « γενάρχης και πατριάρχης» της ελληνικής τέχνης ο Νικηφόρος Λύτρας, αυτός που είναι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο δημιουργός και δάσκαλος με καθαρά προσωπικές και γόνιμες διατυπώσεις. Γεννήθηκε στον Πύργο της Τήνου το 1832 και πέθανε στην Αθήνα το 1904.
Με σπουδές στο Σχολείο των τεχνών τα χρόνια 1850-56 και δασκάλους του το Ludwing Thierch, τους αδερφούς Μαργαρίτη και το Raffaelo Ceccoli, θα αρχίσει πολύ νωρίς την καλλιτεχνική του δραστηριότητα. Θα συνεχίσει τις σπουδές του στο Μόναχο με υποτροφία της ελληνικής κυβέρνησης τα χρόνια 1860- 1865. Με το γυρισμό του στην Ελλάδα το 1865 θα διοριστεί καθηγητής στην έδρα της Ανωτάτης Ζωγραφικής της καλλιτεχνικής Σχολής του Πολυτεχνείου, δηλαδή του Σχολείου των Τεχνών, όπου θα διδάξει 38 ολόκληρα χρόνια ως τη χρονιά του θανάτου του το 1904.
Για τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ο Λύτρας είναι μια από τις καθοριστικές φυσιογνωμίες της καλλιτεχνικής και πνευματικής ζωής, με το εργαστήριο του, κέντρο κάθε είδους δραστηριοτήτων, με μαθητές και φιλότεχνους κοντά του, πάντα δημιουργός και δάσκαλος.
Ο Λύτρας, επίσημος προσωπογράφος της υψηλής κοινωνίας της Αθήνας έχει φιλοτεχνήσει ολόσωμα μνημειακά πορτραίτα μελών των οικογενειών Σερπιέρη, Καυτατζόγλου, διευθυντών της Εθνικής Τράπεζας και άλλων επιφανών Αθηναίων, που συγκαταλέγονται στα πιο σημαντικά δείγματα της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα. Οι εικονιζόμενοι, άντρες και γυναίκες, με τα διακριτικά γνωρίσματα της υπεροχής τους, αγέρωχο ύφος, πλούσια ρούχα, επιβλητικό περιβάλλον, προβάλλονται εντυπωσιακά μέσα στο ζωγραφικό χώρο, ενώ ο ζωγράφος με ψυχογραφική διεισδυτικότητα τονίζει τα ξεχωριστά στοιχεία κάθε προσωπογραφούμενου. Σε μία άλλη κατηγορία περισσότερο εμπορικών προσωπογραφιών και οι αισθητικές αξίες των πινάκων είναι περιορισμένες.
Οι ηθογραφίες του Λύτρα, είδος στο οποίο θεωρείται εισηγητής, ανταποκρίνονται στην κυρίαρχη ιδεολογία της αστικής τάξης της εποχής και στο γενικό αίτημα για την απόδειξη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων. Τα δύο ταξίδια του στην Ανατολή, στη Μ. Ασία το 1873 με το φίλο του Γύζη και στην Αίγυπτο το 1879, πλουτίζουν τους πίνακές του με ανατολίτικα θέματα, αραπάκια, φελλάχες, χότζες, στοιχεία του τόσο προσφιλούς στη Δύση ανατολισμού.
Ο Λύτρας δούλεψε ευσυνείδητα και ως ζωγράφος και ως καθηγητής στο Σχολείο Καλών Τεχνών. Κοντά του μαθήτεψαν πολλοί ζωγράφοι, που αργότερα ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους και διακρίθηκαν, όπως ο Γ. Ιακωβίδης, ο Π. Πανταζής, ο Γ. Ρόιλος, ο Ν. Βώκος.
Γνώρισε νωρίς την αναγνώριση και τη δόξα. Η παρουσία του στις καλλιτεχνικές εκθέσεις της Αθήνας, είτε ως εκθέτη είτε ως κριτή, υπήρξε συνεχής. Εκπροσώπησε της Ελλάδα, μαζί με τους διάσημους συναδέλφους του, στις Παγκόσμιες Εκθέσεις του Παρισιού του 1855, 1867, 1878 και της Βιέννης του 1873. Παρασημοφορήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος το 1903.

πηγή : http://www.tinos.biz/culture/LITRAS.htm

                                                                             Ρόδια

                                                                          Όρθρος

                                                                         Κάλαντα

                                                                            Προσμονή

                                                                         Το φίλημα

     Η Αντιγόνη μπροστά στο σώμα του νεκρού Πολυνείκη

                                                                Παιδί που καπνίζει

                                                                      Άνθη Επιταφίου

                                                                    Κοπέλα με ρόκα

                                                                            Κυνήγι

                                                                         Γυμνό

                                                                     Ο μικρός ζωγράφος

                                                                Το Ψαριανό μοιρολόι

 

                                                              Πορτραίτο αγοριού


πηγές :http://www.capital.gr/News.asp?id=1752105
http://pinterest.com/photovolida/nikiforos-lytras/
http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?artist_id=4279

Σάντρο Μποτιτσέλι, Sandro Botticelli (1445-1510)

Ο Σάντρο Μποτιτσέλι ήταν Ιταλός ζωγράφος, διακεκριμένος την περίοδο της Αναγέννησης με το πραγματικό του όνομα να είναι Αλεσάντρο ντι Μαριάνο Φιλιπέπι. Γεννήθηκε στη Φλωρεντία και αποτέλεσε έναν από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της εποχής του. Ξεκίνησε την εκπαίδευσή του στο εργαστήρι ενός εξίσου φημισμένου ζωγράφου της εποχής,στη Φλωρεντία, του Φιλίπο Λίπι, Filippo Lippi . Ο πρώτος πίνακας που φιλοτέχνησε είναι Η Προσκύνηση Των Μάγων που χρονολογείται γύρω στο 1465-67. 

  Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του κοντά στον Λίπι επέστρεψε στη γενέτειρά του και άνοιξε δικό του εργαστήριο. Την ίδια περίοδο δέχτηκε την επιρροή του Αντρέα Ντελ Βερόκιο Verrocchio, δασκάλου του Ντα Βίντσι.

 Μία από τις πρώτες του παραγγελίες ήταν μια σειρά πινάκων που απεικόνιζαν τις επτά αρετές, τελικά όμως φιλοτέχνησε μόνο μία, τη Δύναμη. Στη δεκαετία του 1470 ο Μποτιτσέλι ολοκλήρωσε αρκετές προσωπογραφίες μέσα από τις οποίες εδραιώθηκε η φήμη του, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι φιλοτέχνησε πολλές προσωπικότητες της υψηλής κοινωνίας της Φλωρεντίας. Στις σημαντικότερες από αυτές, ανήκει η Προσωπογραφία του Τζουλιάνο των Μεδίκων και Προσωπογραφία νέου που κρατά μετάλλιο του Κόζιμο των Μεδίκων. 

                                                      portrait of a young woman

Το 1481 επισκέφτηκε τη Ρώμη, ως προσκεκλημένος του Πάπα Σίξτου του Δ', προκειμένου να διακοσμήσει μαζί με άλλους διακεκριμένους ζωγράφους της εποχής την Καπέλα Σιξτίνα. Για τον σκοπό αυτόν φιλοτέχνησε δύο νωπογραφίες, στις οποίες απεικονίζονταν οι Πειρασμοί του Χριστού και η Εξέγερση των Εβραίων. Τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στη Φλωρεντία και ασχολήθηκε με αλληγορικά θέματα, θέματα παρμένα από τη μυθολογία, αλλά και θρησκευτικά. Σε αυτή την περίοδο ανήκει και ένα από τα διασημότερα έργα του, η Αλληγορία της Άνοιξης (La Primavera).

                                                 la primavera

Το 1483 φιλοτέχνησε τέσσερις σκηνές βασισμένες στο δεκαήμερο του Βοκάκιου. Στα μέσα της δεκαετίας του 1480 ολοκληρώθηκε επίσης ένας από τους πλέον δημοφιλείς πίνακές του Η Γέννηση της Αφροδίτης. Ο Μποτιτσέλι χρησιμοποίησε ως πηγή τον Όμηρο και απεικόνισε την στιγμή κατά την οποία η Αφροδίτη φτάνει στο νησί των Κυθήρων, μετά τη γέννησή της. Ο Μποτιτσέλι απεικόνισε την Αφροδίτη σύμφωνα με τις κλασικές αναλογίες των αρχαίων αγαλμάτων, ενώ για τη στάση της ακολούθησε το πρότυπο της Αιδήμονος Αφροδίτης (Venus Pudica).

                                                       birth of Venus

Ο τελευταίος μη θρησκευτικός πίνακας που φιλοτέχνησε ήταν Η Συκοφαντία του Απελλή
έργο που βασίστηκε σε ένα χαμένο έργο του ζωγράφου της αρχαιότητας Απελλή, γνωστό μόνο μέσα από τους Νεκρικούς Διαλόγους του Λουκιανού. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Μποτιτσέλι σε αυτή την περίοδο είναι η Μυστική Γέννηση, ενδεικτικό της επιρροής του Σαβοναρόλα αλλά και της θρησκευτικής έξαρσης στη Φλωρεντία, στα τέλη του 1480. Είναι ο μοναδικός πίνακας που φέρει την υπογραφή του Μποτιτσέλι καθώς και την ημερομηνία ολοκλήρωσής του, χάρη στην αρχαία ελληνική επιγραφή που φιλοτέχνησε ο ίδιος.

Στο τέλος της ζωής του, διάφορες ασθένειες καθώς και μία αναπηρία εξαιτίας της παραμόρφωσης της πλάτης του, του στέρησαν την επαφή με τη ζωγραφική. Πέθανε στις 17 Μαΐου του 1510.

                                                            mystic nativity

                                                                fortitude

                                                     madonna and child with an angel

                                                 madonna and child with five angels

                                                                    annunciation

                                                                    Venus and Mars


Πηγές για τον Μποτιτσέλι : http://www.wga.hu/frames-e.html?/bio/b/botticel/biograph.html
wikipedia Σάντρο Μποτιτσέλι 
http://www.sandrobotticelli.net/



Τέχνη & Ποίησις en-texnon.blogspot.com/