Τέχνη και Ποίησις: Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907)

Τρίτη 22 Ιουλίου 2014

Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907)

Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης θεωρείται ως ο πατέρας της θαλασσογραφίας. Μαζί με τον Λύτρα, τον Γύζη, τον Βρυζάκη, και τον Ιακωβίδη θεωρείται ως ένας από τους κύριους εκπροσώπους της Σχολής του Μονάχου. Διακρίθηκε ως θαλασσογράφος και ως καλλιτέχνης που θα μεταφέρει τα κεκτημένα του ολλανδικού μπαρόκ στον 19ο αιώνα με ένα ύφος απόλυτα κλασικότροπο. Σπούδασε ζωγραφική στο Μόναχο πλάι στον Karl Theodor von Piloty. Σύμφωνα με την επίσημη γραμμή της Ακαδημίας Μονάχου, τότε που σπούδαζε ο Βολανάκης, οι καθηγητές συνιστούσαν "αποφυγή της τοπιογραφίας, γιατί αποτελεί την παρακμή της ζωγραφικής" και συνιστούσαν ενασχόληση με την προσωπογραφία. Φαίνεται ότι ο Βολανάκης δεν είχε ταλέντο στην προσωπογραφία, όπως ο Γεώργιος Ιακωβίδης, ή ο Νικόλαος Γύζης. Έτσι προσπέρασε αυτή την απαγόρευση ενασχολούμενος με το αγαπημένο του θέμα, τη θαλασσογραφία. Το ταλέντο του αναγνωρίσθηκε νωρίς, αλλά στάθηκε τυχερός ύστερα από ένα ιστορικό γεγονός. Το 1866 έλαβε χώρα στην Αδριατική θάλασσα, κοντά στις Δαλματικές ακτές, η Ναυμαχία της Λίσσας μεταξύ των στόλων της Αυστριακής Αυτοκρατορίας και της Ιταλίας. Νίκησε η Αυστρία. Ο Αυτοκράτορας τότε προκήρυξε ένα διαγωνισμό ζωγραφικής για την απεικόνιση αυτού του σημαντικού γεγονότος. Έτσι το 1867 ο Βολανάκης βραβεύεται σε διαγωνισμό της αυστριακής κυβέρνησης με θέμα τη ναυμαχία της Λίσας, έργο που αγοράστηκε από τον ίδιο τον αυτοκράτορα της Αυστροουγγαρίας Φραγκίσκο- Ιωσήφ.

Ο Βολανάκης παθιάζεται με τις μικρογραφικές λεπτομέρειες που αφορούν την ανατομία των κομψών ιστιοφόρων που ζωγραφίζει. Όπως επίσης παθιάζεται με τη φωταύγεια των μακρινών οριζόντων , με το διάφανο sfumato που γεννά η ένωση ουρανού και θάλασσας.

Από το 1883 και μέχρι το 1903 δίδαξε στην Σχολή των Ωραίων Τεχνών (μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) της Αθήνας, αρχικά το μάθημα της Στοιχειώδους Γραφής και αργότερα το μάθημα της Αγαλματογραφίας. Στο μεταξύ, λόγω τόσο της πολυμελούς οικογένειάς του όσο και των χαμηλών τιμών πωλήσεως των πινάκων του, πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του φτωχός.Στις 29 Ιουνίου 1907 ο μεγάλος θαλασσογράφος πεθαίνει, ενώ ο Παύλος Νιρβάνας έγραφε με πίκρα: «Ήσαν πέντε άνθρωποι στην κηδεία του…».