Τέχνη και Ποίησις: William Blake, Ουίλλιαμ Μπλέικ (1757-1827)

Άγγελοι με φυλούσανε κι εγὼ βαθιὰ κοιμόμουν.
Έξω, νύχτα σκοτεινή.
Μα ξάφνου κάτι σάλεψε πίσω απὸ την κουρτίνα:
ένα όνειρο είχε μπεί......

Ο Ουίλλιαμ Μπλέικ ήταν ένας από τους σημαντικότερους Άγγλους Ποιητές και παράλληλα ζωγράφος, χαράκτης εικονογράφος, μυστικιστής και οραματιστής. Σήμερα αναγνωρίζεται ως ο αυθεντικότερος και πιο εκλεκτός από τους ρομαντικούς ποιητές και θεωρείται μια από τις σημαντικότερες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Ο Μπλέικ ζούσε τόσο πολύ μέσα στα οράματά του, ώστε αρνιόταν να σχεδιάσει εκ του φυσικού και βασιζόταν αποκλειστικά στην εσωτερική του ενόραση. Όπως οι καλλιτέχνες του Μεσαίωνα, ο Μπλέικ δεν ενδιαφερόταν για την ακρίβεια της παράστασης, γιατί η σημασία της κάθε μορφής των ονείρων του ήταν τόσο έντονη γι' αυτόν, ώστε το θέμα της απόλυτα σωστής απόδοσης δεν τον ενδιάφερε. Άρχισε να πειραματίζεται πάνω στη μέθοδο που θα χρησιμοποιούσε για να δημοσιεύσει τα ποιήματά του, όντας δύσπιστος απέναντι στους εκδότες της εποχής. Τελικά υιοθέτησε μια πρωτότυπη τεχνική εκτύπωσης συνδυάζοντας την ιδιότητα του χαράκτη και ζωγράφου με αυτή του ποιητή. Ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης μετά την Αναγέννηση που επαναστάτησε με τον συνειδητό αυτό τρόπο ενάντια στα καθιερωμένα κριτήρια της παράδοσης, και καταλαβαίνουμε γιατί οι σύγχρονοί του τον θεωρούσαν τόσο παράξενο. Πέρασε σχεδόν ένας αιώνας για ν'αναγνωριστεί γενικά σαν μία από τις πιο σημαντικές μορφές της αγγλικής τέχνης. Είναι κοινή διαπίστωση των μελετητών του, πως η αξία του Μπλέικ δεν περιορίζεται μόνο στο γεγονός πως αποτέλεσε έναν αξιόλογο ρομαντικό ποιητή αλλά κυρίως στο ότι κατόρθωσε παράλληλα να δημιουργήσει και να απεικονίσει ένα εξαιρετικά πολύπλοκο προσωπικό μυθολογικό σύστημα.

“Παροιμίες της Κόλασης”

Η δεξαμενή περιέχει, η πηγή ξεχειλίζει.

Να σκέπτεσαι το πρωί. Να πράττεις το μεσημέρι. Να δειπνάς το βράδυ. Να κοιμάσαι τη Νύχτα.

Να περιμένεις δηλητήριο από το στάσιμο νερό.

Αυτός που δέχεται μ’ ευγνωμοσύνη έχει πλούσια σοδειά.

Η δημιουργία ενός μικρού λουλουδιού είναι μόχθος αιώνων.

Η Πλησμονή είναι Ομορφιά

Οι χαρές γκαστρώνουν. Οι λύπες γεννάνε.

Το πουλί τη φωλιά, η αράχνη τον ιστό, ο άνθρωπος τη φιλία

Μια σκέψη γεμίζει το αχανές

Πάντα λέγε λεύτερα τη γνώμη σου και ο τιποτένιος θα σε αποφεύγει.

Οι τίγρεις της οργής είναι σοφότερες απ’ τ’ άλογα της διδαχής.

Η μηλιά ποτέ δε ρωτάει την οξιά πώς να μεγαλώσει∙ ούτε το λιοντάρι το άλογο πώς να πιάσει τη λεία του.

Η ψυχή της γλυκιάς χαράς ποτέ δε λερώνεται.

Ο ανόητος δεν βλέπει το ίδιο δέντρο με τον σοφό.

Αυτός που το πρόσωπό του δεν σκορπάει φως, ποτέ του δεν θα γίνει άστρο.

Η Αιωνιότητα είναι ερωτευμένη με τα έργα του χρόνου.

Τις ώρες της ανοησίας τις μετρά το ρολόι αλλά τις ώρες της σοφίας κανένα ρολόι δεν μπορεί να τις μετρήσει.

Οι Παροιμίες, έρχονται σε αντίθεση με τις συμβατικές αντιλήψεις της εποχής, καθώς προτείνουν τη απελευθέρωση του ανθρώπου από τα δεσμά της θρησκευτικής και πολιτικής καταπίεσης.

The ancient days

The Great Red Dragon and the Woman Clothed with the Sun

Μια θεία εικόνα

H βαρβαρότητα έχει μια ανθρώπινη καρδιά

Ο φθόνος το σχήμα του ανθρώπινου προσώπου

Ο τρόμος είναι η θεία ανθρώπινη μορφή

H μυστικότητα το ρούχο του ανθρώπου.

Το ανθρώπινο ρούχο είναι σίδερο χυτό

H ανθρώπινη μορφή πύρινος καυστήρας

Το ανθρώπινο πρόσωπο καμίνι σφαλιστό

H ανθρώπινη καρδιά αχόρταγος κρατήρας.

The fall of Satan

Η Τίγρη

Τίγρη, τίγρη, που καις λαμπρά στα

δάση της νύκτας.

Ποιό αθάνατο χέρι ή μάτι σχεδίασε

την τρομερή σου συμμετρία;

Σε τι απύθμενα βάθη ή μακρινούς ουρανούς

έκαιγε η φωτιά των ματιών σου;

Σε τι φτερά ήθελε Εκείνος να πετάξει;

Ποιό χέρι τόλμησε να πιάσει τη φωτιά σου;

Ποιό το στέρνο και ποια η τέχνη

ν’ ανοίξει θα μπορούσε την ενέργεια της καρδιάς σου;

Κι όταν η καρδιά σου άρχισε να χτυπά,

ποιό φοβερό χέρι; και ποιό φοβερό πόδι;

Ποιό σφυρί, ποιά αλυσίδα,

Σε ποιό καμίνι ήταν το μυαλό σου;

Σε ποιό

θα τολμούσε να πνίξει τους θανάσιμους φόβους του;

Όταν τα άστρα έριχναν κάτω στη γη

τα φωτεινά τους ξίφη και έβρεχαν

τους ουρανούς με τα δάκρυά τους,

Χαμογελούσε Εκείνος, που έβλεπε το έργο του;

Εκείνος που έκανε το πρόβατο, έκανε κι εσένα;

Τίγρη, τίγρη, που καις λαμπρά στα δάση της νύκτας

Ποιό αθάνατο χέρι ή μάτι σχεδίασε

την τρομερή σου συμμετρία!

Elohim creating Adam

The Night of Enitharmon's Joy

A Dream

Once a dream did weave a shade
O'er my angel-guarded bed,
That an emmet lost its way
Where on grass methought I lay.

Troubled, wildered, and forlorn,
Dark, benighted, travel-worn,
Over many a tangle spray,
All heart-broke, I heard her say:

'Oh my children! do they cry,
Do they hear their father sigh?
Now they look abroad to see,
Now return and weep for me.'

Pitying, I dropped a tear:
But I saw a glow-worm near,
Who replied, 'What wailing wight
Calls the watchman of the night?

'I am set to light the ground,
While the beetle goes his round:
Follow now the beetle's hum;
Little wanderer, hie thee home!'